Uluslararası Hukukta Vatandaşlık

Vatandaşlık kavramı ulus devlet temelinde yükselen bir kavramdır. Feodal beyliklerin hüküm sürdüğü dönemde üzerinde yaşadıkları toprağa bağlı olarak derebeyleri ile aralarındaki hukuki ilişki tesis edilen insanlar imparatorluklar döneminde de üstün güce tabi olmuşlar ve imparatorluğun yapısına göre farklı statülere konulmuşlardır. Kralın tebaası olanlar Fransız Devrimi ile birlikte kurulan cumhuriyetin vatandaşları olmuşlar ve vatandaşlığa bağlı haklardan istifade etmişlerdir.

Vatandaşlık konusu devletlerin mahfuz alanında kabul edilip yüzyıllar boyu devletler, kendi ülkelerinde vatandaşlık hakkında diledikleri gibi düzenlemeler yapabilmişlerdir. Yirminci yüzyıla gelindiğinde iki dünya savaşı arasında toplanan Lahey Konferansı ve neticesinde kabul edilen 1930 tarihli Vatandaşlık Kanunlarının İntibaksızlığından Doğan Bazı Meseleler Hakkında Lahey Sözleşmesi’nde her devletin kimlerin kendi vatandaşı olacağını kendi hukuku uyarınca belirleyeceği ilkesinin ardından devletlerin kendi hukuklarının uluslararası sözleşmelere, uluslararası teamül hukukuna ve bu konuda kabul edilmiş hukukun genel ilkelerine uygun olduğu ölçüde diğer devletlerce kabul edileceği hükme bağlanmıştır.

Bu çalışmada devletlerin vatandaşlık konusunda sahip oldukları yetkiler ve bu yetkileri sınırlandıran uluslararası hukuk kuralları ele alınacaktır. dil literatürde vatandaşlık konusunda yapılmış çalışmalar genellikle Türk hukuku merkezli olarak konuyu ele alırken bu çalışmada uluslararası hukuk merkeze alınarak yeri geldiğince Türk hukuku ve diğer devlet hukuklarına da atıflar yapılarak karşılaştırmalı bir yaklaşım sergilenmiştir.