Şirketlerin İnsan Hakları İhlallerine Karşı Uluslararası Hukukun Rolü ve Etkililiği

Çalışmanın ilk bölümünde, iş dünyası ve insan haklarına ideolojik temelli yaklaşımlar incelenecektir. Bu bölümde, liberalizm, kapitalizm ve sosyal devlet kavramları çerçevesinde şirketlerin insan haklarıyla ilişkisi ele alınacaktır. Ayrıca literatüre ilişkin kavramsal çerçeve de konunun daha açık anlaşılması için bu bölümde incelenecektir. Bunun dışında uluslararası insan hakları yükümlülüklerinin iş dünyasına genişletilmesi tartışması aleyhe ve lehe olan görüşler çerçevesinde ele alınacaktır. Son olarak yatay ve dikey etki değerlendirilerek gelişmekte olan devletlerde yönetim boşluğu sorunu incelenecektir.

Çalışmanın ikinci bölümünde uluslararası hukukun iş dünyası ve insan hakları alanındaki rolü ele alınacaktır. Bu kapsamda ilk olarak Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (Organisation for Economic Co-Operation and Development/ OECD) Çok Uluslu Şirketler Rehberi, Birleşmiş Milletler (BM) İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri gibi uluslararası standartlar incelenecektir. Daha sonra uluslararası hukukun kaynakları olan uluslararası andlaşmalar, hukukun genel ilkeleri, uluslararası teamül hukukunun iş dünyası ve insan haklarına ilişkin rolü değerlendirilecektir. Özellikle bağlayıcı bir andlaşma oluşturma çabaları, tüm bu süreç göz önünde bulundurularak incelenecektir.

Son olarak, üçüncü bölümde şirket kaynaklı insan hakları ihlallerine karşı uluslararası düzeyde etkili bir koruma sağlanması sorunsalı ele alınacaktır. Bu bölümde mevcut uluslararası hukuk düzenlemelerinin ve mekanizmalarının olumlu yanları ve eksiklikleri değerlendirilecektir. Bu kapsamda yargısal ve yargı dışı şikâyet mekanizmalarının yanı sıra insan hakları durum tespitinin alan açısından etkililiği ele alınacaktır. Tüm bu açıklamaların sonucunda iş dünyası ve insan hakları alanında etkili bir koruma sağlanması için çözüm önerileri sunulacaktır.