Müzakere İletişiminde Durumsal Arabuluculuk

Bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak müzakere, türlü nedenlerle kendini gösteren çatışmaların çözümünde ortak kararlar alabilmek amacıyla görüşmeler yürütülen ve bu görüşmelerde iletişimin öne çıktığı bir süreçtir. Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kurumu, yürütülen müzakerelerin tarafsız ve uzman bir üçüncü kişinin yönetiminde gerçekleşmesini sağlayan bir müessesedir. Arabulucu, uyuşmazlıklarda taraflar arası iletişimi kuran, sürdüren, iyileştiren, güçlendiren ve kolaylaştıran; ilişki odaklı bir çözüme ulaşılmasını, bu çözümün hukuki olarak bağlayıcılığı olması için taraflarla birlikte belgelendirilmesini sağlayan kişidir. Türkiye'de hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk mesleği on yıllık bir geçmişe sahiptir.

Bu nedenle halihazırda uygulamalarda müzakere iletişiminin yürütülmesine yönelik oluşturulmuş köklü kurallar ve uygulama ile ilgili derinlemesine araştırmalar bulunmamakta, mesleğin gelişmesine yönelik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu noktadan yola çıkılarak müzakere ile ilgili literatür taranmış ve düşük bağlamlı batı kültürlerinde öne çıkan yaygın müzakere yaklaşımı olan rasyonellik yerine müzakereye yeni bir bakış açısı getirilerek Türkiye'nin yüksek bağlamlı kültürüne uygun olan, durumsallık ve bağlamın öne çıktığı yeni bir bakış açısı olarak "Durumsal Müzakere" yaklaşımı önerilmiştir. Durumsal Müzakere yaklaşımından hareketle "Durumsal Arabuluculuk Modeli" oluşturulmuştur. Modelin ortaya konmasının ardından Durumsal Arabuluculuk Modeli'nin uygulamadaki karşılığının retoriksel olarak betimlenmesine yönelik bir alan araştırması yapılmıştır. Bu çalışma Türkiye'de arabuluculuk uygulamalarının gözlemlenerek derinlemesine incelendiği ilk ve tek çalışmadır.