Milletlerarası Özel Hukukta Gemilerin İhtiyati Haczi

Gemilerin ihtiyati haczi, teorik ve pratik bakımdan deniz ticareti hukuku ile icra-iflas hukukunun en tartışmalı alanlarından bir tanesidir. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden sonraki dönemde konuyu milletlerarası özel hukuk özelinde inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Deniz ticareti hukukuna dair uyuşmazlıkların büyük bir çoğunluğu yabancılık unsuru barındırmaktadır. Yaban- cılık unsuru taşıyan her hukuki ilişki ise milletlerarası özel hukukun araştırma alanına girmektedir. Bu sebeple gemilerin ihtiyati haczi, deniz ticareti ve icra-iflas hukukunun yanı sıra milletlerarası özel hukuku da içerisine alan disiplinler arası bir alandır.

Türk Hukuku'nda gemilerin ihtiyati haczi, ilk olarak 2012 yılında Türk Ticaret Kanunu'nun, ardından 2019 yılında 1999 tarihli Gemilerin İhtiyati Haczine İlişkin Milletlerarası Sözleşme'nin yürürlüğe girmesiyle yeni bir kimlik kazanmıştır. Konu hakkında milletlerarası özel hukuk disiplini özelinde yapılacak bir çalışma, kanunlar ihtilafı ve milletlerarası usul hukuku düzenlemelerinin yanı sıra Kanun ve Sözleşme arasındaki İlişkiyi, benzerlikleri ya da tutarsızlıkları da göz önünde bulundurmalıdır.

Bu doğrulta çalışma, tek bir soruna odaklanmaktan ziyade deniz alacağının doğumundan başlayarak ihtiyati haczin kesin hacze dönüşmesine kadar geçen süreçteki milletlerarası özel hukuk sorunlarına ışık tutmayı amaçlamaktadır. İlk bölümde iç hukuk meselelerini ele alan çalışmanın ikinci bölümü kanunlar İhtilafı hukuku, üçüncü bölümü ise milletlerarası usul hukuku meselelerini incelemektedir. Milletlerarası ticari tahkime ilişkin meseleler ise kapsam dışı bırakılmıştır.