İflasın Ertelenmesi

İflâsın ertelenmesi müessesesi, İcra ve İflâs Kanununda detaylı olarak düzenlenmeden önce, esas itibariyle Türk Ticaret Kanunu madde 324,II’de düzenlenmişti. İflâsın ertelenmesine ilişkin diğer düzenlemelerde ise, ya bu hüküm esas alınmış ya da bu hükme atıf yapılarak yetinilmişti. Söz konusu düzenlemeler yetersiz ve açık olmaktan uzak olduğundan, iflâsın ertelenmesi müessesi bu dönemde yeterince rağbet görmemiş ve uygulayıcılar da bu yola başvurmakta çekingen davranmışlardır. Ancak, ülkemizde ikibinli yılların hemen başında ortaya çıkan ekonomik kriz ve buna bağlı olarak yapılan hukuksal reformların bir ayağı olarak, iflâsın ertelenmesinin İcra ve İflâs Kanununda detaylı olarak düzenlenmesi ile birlikte, bu müessese adeta yeniden keşfedilmiş ve bir anda, uygulanması onbinli rakamlarla ifade edilir olmuştur.

Uygulamada, iflâsın ertelenmesi prosedürü bağımsız bir davaymış gibi doğrudan doğruya mahkemeye yapılan bir başvuru ile başlatılmaktadır. Bu bağlamda olmak üzere söz konusu müessese, özellikle borca batıklık nedenine dayanan doğrudan doğruya iflâs halinin önüne geçmiş ve adeta borca batıklık yargılamasının üzerinde bir üst kavram olarak kullanılır olmuştur. Bu nedenle, borca batıklık bildirimi ve borca batıklık incelemesinin hukuki niteliği, iflâsın ertelenmesi taleplerinin incelenmesinin hukuki niteliği içerisinde tartışılmıştır. Fakat unutmamak gerekir ki, burada asıl olan inceleme borca batıklık nedenine dayanan iflâs yargılamasıdır. İflâsın ertelenmesi bu incelemenin neticesine bağlanmış istisnai sonuçtur. Bu nedenle, önce borca batıklık bildirimi ve borca batıklık incelemesinin hukuki niteliği ortaya konulmalı ve iflâsın ertelenmesi bu yargılama içerisinde değerlendirilmelidir. Uygulamada iflâsın ertelenmesi müessesesine getirilen eleştirilerin başında, bu müessesenin sıklıkla kötüye kullanılması dolayısıyla alacaklı vicdanının ikna edilememesi, erteleme kararlarının yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan kolaylıkla verilmesi, hakime geniş bir takdir yetkisinin verilmiş olması, erteleme süresinin uzunluğu, erteleme kararı ile birlikte atanan kayyımın hukuki statüsü ve sorumluğundaki belirsizlik halleri gelmektedir. Biz de çalışmamızda bu eleştirileri de dikkate alarak, hem iflâsın ertelenmesine ilişkin mevcut hükümleri değerlendirdik ve hem de işaret ettiğimiz sorunlara ilişkin olarak çözüm önerileri getirmeye çalıştık. Bu bağlamda, Türk Ticaret Kanunu Tasarısında yer alan iflâsın ertelenmesine ilişkin hükümleri de yeri geldikçe inceleyip değerlendirdik.