İdare Hukuku Bağlamında Haksız Fiyat ve Fahiş Fiyatla Mücadele Yöntemleri

Bu çalışma üç bölümden meydana gelmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde ekonomi bilimiyle bağlantılı olarak fiyat kavramının ve fiyatın oluşumu ile ilgili teorilere yer verilmiştir. Bu bakımdan öncelikle haksız fiyat kavramının tarihsel süreç içinde geçirdiği aşamalar Antik Dönem’den başlamak suretiyle önemli köşe taşlarına yer verilmek üzere incelenmiştir. Daha sonra İslâm Hukuku ve Osmanlı Devleti’nde fiyat uygulamalarıyla ilgili esaslara yer verilmiş, ikinci dünya savaşı sıralarında ülkemizde uygulanan Milli Koruma Kanunlarına yönelik açıklamalarda bulunulmuştur. Bu bölümde ayrıca haksız fiyatla yakın ilişkili olduğu düşünülen stokçuluk, asgari ve azami ücret tarifeleri gibi ekonomi kavramlarına yer verilmiştir. Ayrıca haksız fiyatla bağlantılı olan Anayasa hükümlerine, Türk Borçlar Kanunun’da düzenlenen hile ve gabin gibi kavramlara ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen fiyatları etkileme ve stokçuluk suçlarına ilişkin hususlara değinilmiş, bu kavramların konuyla bağlantıları ortaya konulmuştur.

İkinci bölümde haksız fiyatla ilgili uluslararası ve ulusal düzenlemelere yer verilmiştir. Bu bölümde öncelikle ABD ve AB’de yer alan düzenlemeler değerlendirilmiştir. Birleşik Krallık’ta uygulanan sistemin ve İsviçre Fiyat Denetimi Kanunu’nda yer alan esasların altı çizilmiştir. Daha sonra 7244 sayılı Kanunla Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a eklenen fahiş fiyat artışı ve stokçuluğa ilişkin EK Madde 1 hükmü ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği kapsamında ülkemizdeki mevcut düzenleme ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bunun yanı sıra, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri kapsamında fahiş fiyat artışının rekabet hukuku ve tüketicinin korunması mevzuatı çerçevesindeki konumu belirlenmiştir.

Üçüncü bölümde ise haksız fiyat artışının denetimi ve yaptırımı ele alınmıştır. Bu bölümde öncelikle Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun yapısı ve işleyişi, Türk İdari Teşkilat Sistemi’ndeki konumuna yer verilmiştir. Müteakiben, fahiş fiyat artışlarıyla ilgili olarak uygulanacak idari para cezası yaptırımının niteliğiyle ilgili kapsamlı değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kısımda ayrıca fahiş fiyat artışlarıyla etkin mücadelede uygulanabilecek yöntemlere yer verilmiştir.