Hukuk Muhakemeleri Kanunu

5235 sayılı Kanun m. 25 ve geçici m. 2 çerçevesinde, Adalet Bakanlığı tarafından bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihi 20.07.2016 olarak belirlenmiştir. Bu tarihten itibaren ilk derece mahkemeleri tarafından karara bağlanan bütün uyuşmazlıklar hakkında öncelikle istinaf yoluna başvurulması zorunlu hâle gelmiştir. Bununla birlikte, HMK Geçici Madde 3/2’de öngörülmüş durumdan ötürü, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK)’nda 5236 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten önceki m. 427 ilâ 454 hükümlerinin de hâlâ yürürlükte olduğu dikkate alınmalıdır. Şöyle ki Bölge Adliye Mahkemeleri göreve başlamadan önce ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş kararlar kesinleşinceye kadar kanun yolu bakımından HUMK hükümlerinin uygulanmasına devam edilecektir.

HMK hükümlerinin aksayan yönlerini düzeltmek ve yargılama sistemimizin duyduğu ihtiyaçlara cevap verebilmek üzere HMK’da köklü bazı kanuni değişiklikler yapılmış olup bunlar da metne işlenmiştir.

“Hukuk Muhakemeleri Kanunu” adı altında hazırladığımız bu çalışmada, bazı temel kanuni düzenlemelerin kolay bir şekilde incelenebilmesi için HMK’nın ilgili maddelerini takiben bu düzenlemelere yer verilmiştir. Buna ilaveten, Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in HMK’nın bazı maddelerine açıklık getiren hükümleri de dipnotlarda belirtilmiştir.

Bu çalışmamızda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun hükümleriyle ilgili olarak diğer Kanun ve mevzuatlarda yer alan konuyla bağlantılı olan düzenlemelere yer verilmiştir.

Ayrıca 7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (RG.5 Nisan 2023, S. 32154) ile 7499 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (RG. 12 Mart 2024, S. 3248) ile getirilen sürelere ilişkin değişiklikler Mevzuatın ilgili yerlerine işlenmiştir.