Geminin Cebri İcra Yoluyla Satışı ve Sıra Cetveli

Gemi sadece bir taşıma aracı değil, donatanın en önemli ve çoğu zaman da tek mal varlığıdır. Donatanın kredi ihtiyacının karşılanmasında en önemli teminat unsuru gemidir. Gemi aynı zamanda deniz alacakları bakımında da yegane teminatıdır. Geminin; donatanın ve deniz alacağı sahiplerinin ihtiyaç duyduğu teminat fonksiyonunu gerçek anlamda yerine getirebilmesi için, cebri satışın gerçek değer üzerinden yapılmasını ve gemi üzerinde deniz ticareti hukuku tarafından deniz alacaklılarına tanınan rüçhan haklarının satış bedeli üzerinden maksimum düzeyde tatminini güvence altına alacak düzenlemelere ihtiyaç duyulmuştur.

Bu ihtiyacın karşılanmasında genel icra hukukunun cebri satış kuralları ve prosedürleri yetersiz kaldığından deniz icra hukuku gelişmiş ve genel icra hukukundan çeşitli noktalarda ayrışmıştır. Deniz icra hukukunun genel icra hukukundan ayrıştığı birinci nokta, geminin ihtiyati haczi konusunda olup sadece deniz alacağı sahiplerine geminin ihtiyati haczini talep hakkı tanınmış, sürdürülebilir bir deniz ticaretinin gereği olarak, haciz talep eden alacaklının menfaati ile donatanın ve diğer ilgilerin menfaatlerini dengeleyecek kurallar getirilmiştir. İkinci ayrışma noktası, geminin cebri satış prosedürleri ve cebri satışın hukuki sonuçları konusunda olup buradaki amaç, geminin uluslararası derinlikteki bir piyasada mümkün olan en yüksek katılımla ve en yüksek bedelle satılmasını güvence altına almaktır. Son ayrışma noktası ise geminin cebri satışı üzerine düzenlenecek sıra cetveline ilişkindir. Deniz icra hukukunda sıra cetveli, deniz ticareti hukukunun deniz alacaklılarına gemi üzerinde tanıdığı rüçhan haklarını, cebri icra aşamasında korumak amacıyla özel olarak düzenlenmiştir.

Bu araştırmada, yukarıda anılan ayrışma noktaları, genel icra hukukuyla bağlantıları içinde ve uygulamaya ışık tutacak şekilde analiz edilmiştir. Eser, bu haliyle, deniz icra hukukunun bütün meselelerini kapsamaktadır.