Fikir ve Sanat Hukukuna Dair Makalelerim

Fikir ve sanat hukuku ilim, edebiyat, kültür ve sanat alanında ürünler vücuda getiren kişilerin haklarının korunması ihtiyacından doğmuştur. Bu hukukun konusunu, gayri maddi nitelik taşıyan ekonomik değeri yüksek; ülke ve toplumların iktisadi, sosyal ve kültürel gelişiminde dinamik bir role sahip ürünler oluşturur. Ne var ki, sıradan vatandaşlar bir yana, çoğu hukukçular dahi son birkaç yıla kadar fikir ve sanat hukukunun ehemmiyetinin idrakinde olmamışlardır. Bununla beraber, özellikle Avrupa Birliği ile Türkiye arasında 1995 yılında başlayan Gümrük Birliği süreci ve bu sürecin gereği olarak fikri mülkiyet hukuku alanında yapılan yasal düzenlemeler, fikir ve sanat eserlerinin korunmasına yönelik hukuka olan alâkayı büyük ölçüde artırmıştır. Bugün artık fikir ve sanat hukuku pek çok hukuk fakültesinde lisans veya lisansüstü düzeyde ders olarak okutulmakta, master veya doktora çalışmalarına konu oluşturmaktadır. Fikri mülkiyet temalı dergiler yayımlanmakta, yayımlanan makalelerin, sistematik kitapların ve bu alanın muhtelif konularına yönelik monografik çalışmaların sayısı gün be gün artmaktadır. Öte yandan, fikri mülkiyet sahasında doğan ihtilafların halli için kurulan ihtisas mahkemelerinin işyükünün mütemadiyen çoğalması, eser ve hak sahipleri ile fikir ve sanat ürününü kullanan kişilerin fikir ve sanat hukukuna ilişkin farkındalığının da artığının bir göstergesidir. Bana gelince; fikir ve sanat hukukuna ilgim, 1990’lı yıllarda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde doktora öğrencisi iken başladı. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakların şümulü ve sınırlarını inceleme konusu yapan doktora tezim bu sahadaki ilk çalışmam idi. Tezimin yayımlanması sonrası gördüğü alâka ve fikir ve sanat hukukunun üzerimdeki cazibesi, beni, doçentlik ve profesörlük takdim çalışmalarımı da bu alana hasretmeme yöneltti. Bu çerçevede, fikir ve sanat hukukun konusunu oluşturan eser ve fikri hukukun süjesi olan eser sahipliği başlıkları altında iki ayrı kitap kaleme aldım ve yayımladım. Fikir ve sanat eseri üzerindeki haklara ilişkin hukuki işlemler ve hakların korunmasına yönelik çalışmalar da tamamlandığında, bu hukuk alanına ilişkin projemi tamamlamış olacağım. Elinizdeki kitap, 2000’li yılların başından beri yazdığım ve muhtelif ilmi ve akademik dergilerde ve yıllıklarda yayımlanmış makalelerden bir seçki niteliğini taşımaktadır. Kitapta yer alan makaleler, fikir ve sanat hukukunun az bilinen ve tartışmalı alanlarına ilişkin olup, ele aldığı konuyu her yönüyle açıklığa kavuşturacak niteliktedir. Dolayısıyla kitabın, başta fikir ve sanat hukuku alanında çalışma yapan akademisyen ve uzmanlar olmak üzere, hâkim ve avukat gibi fikir ve sanat hukuku uygulayıcılarına ve lisans ve lisansüstü hukuk öğrencilerine faydalı olacağı düşüncesindeyim; temennim budur. Bu vesileyle, her türlü ilmi çalışmalarımda gösterdikleri büyük sabır ve fedakârlıklarından dolayı eşim ve çocuklarıma bir kez de buradan minnettarlığımı ifade etmek isterim. Ayrıca Yayınevi Yöneticisi Sayın Hakan Karaaslan başta olmak üzere, kitabın sayfa tasarımını yapan Hülya Çam Beyaz ve kapak tasarımını yapan Yasin Özbudak ile Adalet Yayınevi’nin kitabın yayımında emeği geçen diğer tüm çalışanlarına teşekkür ediyorum.