Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi

Açıklayıcı Rapor Onay Kanunları Açıklamalar-Uygulamadan Örnekler Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı Avrupa Birliği Belgeleri Birleşmiş Milletler Anlaşması Suç ve suçluluk olgusu, sanayi ve teknolojide dünyada meydana gelen baş döndürücü gelişmelerden sonra, tüm dünyayı etkileyen bir olgu haline gelmiştir. Ulaşım ve iletişim olanaklarındaki inanılmaz artış, yasa uygulayıcıları ciddi sorunlarla karşı karşıya bırakmıştır. Bu durum, adli alanda uluslararası işbirliğine duyulan ihtiyacın daha güçlü bir şekilde hissedilmesine neden olmuştur. Bu bağlamda uluslararası toplum, işbirliğine zemin oluşturacak uluslararası araçlar oluşturma yoluna gitmiştir. Türkiye'nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi, bünyesinde üretilen hukuki metinler yoluyla üye ülke hukuklarının birbirlerine yaklaştırılmasında önemli katkılarda bulunmuştur. Avrupa Konseyi bünyesinde, ceza yargısı alanında önemli çalışmalar yapılmış ve kaydadeğer aşamalar katedilmiştir. İşte çalışmamızda inceleme konusu yapılan -Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi- de bu çalışmaların bir meyvesidir. Söz konusu Sözleşmeyle, Açıklayıcı Raporunda da belirtildiği üzere, Avrupa'da ceza adaletini daha iyi gerçekleştirecek bir devlette kovuşturmanın tamamlanması amaçlanmıştır. Sözleşmeyi hazırlayanlarca Avrupa Konseyi üyesi devletlerin hukuk düzenlerinin insan haklarına dayalı -Avrupa Kamu Düzeni-ne uygun olduğu ve bunun ise devletlerin birbirlerine karşılıklı güveninin tesisinde en önemli dayanak teşkil ettiği düşünce ve kabulünden hareket edildiği anlaşılmaktadır. Türk hukukunda, uluslararası adli işbirliği esas ve usullerini iç hukukta düzenleyen müstakil bir -Adli Yardımlaşma Kanunu- bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Türk hukuku bakımından, iç hukukta, uygulamayı yönetecek yasal düzenlemenin bulunmaması, uygulayıcıların uygulanacak hukuku ve düzenlemeleri bulmak ve kendilerine gelen veya kendileri tarafından yapılacak somut uluslararası adli yardım talebine uygulamakta sorunlarla karşılaşmalarına neden olmakta ve tereddütler oluşmaktadır. Bu noktada tarafımızca, anlaşma hükümlerinin sevk ediliş gerekçeleri ve geçirdikleri süreçler ile maddeler kaleme alınırken yapılan tartışmaları yansıtan ve anlaşmanın sağlıklı anlaşılması ve uygulanmasında rehberlik etmek üzere uzmanlarca hazırlanmış olan -Açıklayıcı Raporlar- ın yabancı dilde olan metinlerinin dil tercümelerinin, dilimize kazandırılmadığı görülmüştür. Bu alandaki açığın giderilmesi ve başta hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile avukatlar olmak üzere, uygulayıcılara en sık uygulanan Avrupa Konseyi Sözleşmelerinin hükümlerinin anlam ve sonuçlarının anlaşılıp yorumlanmasında ışık tutmak ve karşılaşılan teorik ve pratik zorlukların üstesinden gelinmesine yardımcı olunması amacı, bu çalışmamıza da yön veren en önemli etkenlerden biri olmuştur. Bu temel veriden hareketle çalışmamızda, hukukumuzun bir parçasını oluşturan ve kendilerine en sık başvurulan anlaşmalardan olan - Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi- metni ile birlikte -Açıklayıcı Raporu-nun Türk hukuk terminolojisi dikkate alınarak yapılan dil tercümesi, ilgili kanunlar ile Adalet Bakanlığı’nın konuya ilişkin Genelgesine yer verilmiştir. Bu şekilde uygulayıcının bulmakta ve yorumlamakta güçlüklerle karşılaştığı metinlere ve tercümelerine bir arada ve kolaylıkla ulaşmasının sağlanması suretiyle yardımcı olunması ve Türk hukukunda bu alandaki boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. Öte yandan, Sözleşmenin Avrupa ceza hukukunda kovuşturmaların aktarılması konusunu düzenleyen en temel metinlerden birisi olmasına karşın, Avrupa çapında daha ileri bir entegrasyon aşamasını temsil eden Avrupa Birliği'nde bu alandaki çalışmalar ve gelinen aşamaya da çalışmada değinilmiş, bu sayede karşılaştırmalı değerlendirmelere de imkan sağlanması hedeflenmiştir. Bu açıklamalar ışığında çalışmanın, başta hâkim, Cumhuriyet savcısı ve Avukatlar olmak üzere tüm uygulayıcılara çalışmalarında katkı sağlaması ve sonraki bilimsel çalışmalara ışık tutması en büyük dileğimiz olacaktır.