Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Yargılama Yetkisi

Avrupa’da bir ortak hukuki alan yaratma amacı taşıyan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), iç hukukumuzun bir parçasıdır. Bilindiği gibi AİHS’ in en önemli özelliklerinden birisi de bireye devleti uluslararası bir yargı organı nezdinde dava edebilme yetkisi tanıyan bireysel başvuru hakkı tanımış olmasıdır. Bu çalışmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılacak bireysel başvurular karşısında, Mahkemenin yargılama yetkisi incelenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin inceleme ve yargılama yetkisi, konu, kişi, yer ve zaman bakımından sınırlıdır. Bu unsurların içeriği büyük ölçüde Mahkemenin içtihatları ile belirlenmiştir. Bu bağlamda AİHS ve AİHM kararlarının ışığı altında, Mahkeme’nin yargılama yetkisi ile ilgili kuralların, bir bütün olarak değerlendirilip açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının yerine getirilmesi ve bu açıdan ülkemizde benimsenen yargılamanın yenilenmesi incelenme konusu yapılmaktadır. Bu doğrultuda, milletlerarası anlaşmaların normlar hiyerarşisindeki yeri konusundaki tartışmalar ve değerlendirmelere de çalışmada yer verilmiştir. Mahkeme’nin iş yükünü hafifletmek ve yargılama sürecini hızlandırmak için denetim sisteminde birtakım değişiklikler öngören 14 Nolu Protokol’ün, 1. 6. 2010 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte, Mahkeme’nin mevcut sistemi büyük ölçüde değiştirilmiştir. Bu çerçevede AİHS ve AİHM ile ilgili pek çok konunun yeniden incelenmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada çeşitli dergilerde yayınlanan makalelerimize de yer verilmiştir.