Arabuluculuk ve Zorunlu Arabuluculuk

Hukuk uyuşmazlıklarında tarafların biraraya getirilerek birbirlerini dinlemeleri anlamaları sorunların çözüme kavuşturulması için son derece önemlidir. Bu doğrultuda Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile çözüm üretilemediğinde çözüm önerisi de getirebilmek için tarafsız üçüncü kişilerin yani arabulucuların katılımıyla yürütülen sorunlara çözüm arayışı süreci düzenlenmiş ve bu düzenleme ile ihtiyari arabuluculuk kavramı getirilmişti. Ancak daha sonra İş Hukuku’ndaki çoğu uyuşmazlıkla ilgili, hem uzayan yargı sürecinde kişilerin hakkını arama sürecini kısaltabilmek, hem yargının iş yükünü azaltabilmek için zorunlu arabuluculuk kavramı getirilmiştir. Ayrıca zorunlu arabuluculuk kurumu ile dostane çözüm yöntemi olarak kişilerin aralarındaki uyuşmazlıkları doğru ve uygun bir platformda biraraya gelerek görüşmeleri kaçınılmaz olmuştur.

Arabuluculuk kavramının en önemli özelliği uyuşmazlıklar üzerine tarafların konuşmasını, görüşmesini teşvik etmesidir. Zorunlu arabuluculuk bu hususu tercihe bırakmadığı için kanaatimizce pratikteki önemi daha fazladır. Hukuk dediğimizde aklımıza en genel tanımlardan biri olarak, toplumu düzenleyen ve devlet yaptırımıyla güçlendirilmiş kurallar ve yasalar bütünü gelmektedir. Hukukun toplumu düzenleyen ve yönlendiren yönü yadsınamaz bir gerçektir. O halde dostane çözüm üretebilmek adına iletişim kurma çabası hukuk ile toplum arasındaki etkileşim sonucu tüm yaşantımızı etkileyecek ve bizleri daha fazla iletişim kurmaya teşvik edecektir. Böylelikle çağımızın en önemli sorunu olan iletişimsizlikten kaynaklı sorunları çözmemizde arabuluculuk önemli bir anahtar olacaktır.

Bu çalışmamızda, arabuluculuğun önemine binaen, arabuluculuk kavramının anlaşılması, İş Hukuku’ndaki ve ticari davalardaki zorunlu arabuluculuk müessesinin özümsenmesi ve daha işler hale getirilmesi adına katkıda bulunulmak istenmiştir.

İş Mahkemeleri Kanunu ile getirilen zorunlu arabuluculuk kavramı ile ilgili ihtiyari arabuluculuğu düzenleyen genel kanun olan Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda yer alan arabuluculuk kavramı karşılaştırılarak arabuluculukla ilgili yeni düzenlemeler ve değişiklikler incelenmiştir.  Yapılan inceleme ve karşılaştırma bu yeni müessesenin doğru ve verimli bir şekilde uygulanabilmesi için sorular ve örnek olaylarla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın sonunda da konunun pekiştirilebilmesi için örnek test sorularına yer verilmiştir.