Alacağın Devrinde Garanti Sorumluluğu

Çalışmamızın konusu olan devredenin garanti sorumluluğu, esas olarak çalışmanın ikinci ve üçüncü bölümünde incelenecektir. Fakat devredene yüklenen bu garanti sorumluluğunun koşullarının oluşması ve sorumluluğu gündeme getiren sebeplerin tespit edilebilmesi için alacağın devri işlemine dair bazı hususların da öncelikle aydınlatılması gerekmektedir. Bu sebeple çalışmamızın birinci bölümünde alacağın devri işlemine dair kısa ve genel bilgiler verilecektir.

İlk bölümde alacağın devrine tüm yönleriyle değinilmek yerine konunun kapsamı daraltılarak daha çok devredenin garanti sorumluluğunun doğması bakımından önem arz eden hususlar üzerinde durulacaktır. Örneğin devir işleminin geçerlilik şartlarına değinmek gerekmektedir; çünkü devir işleminin geçersiz olması durumunda garanti sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, geçersizliğin sebebine göre tespit edilmektedir. Yine devredenin garanti etmiş olduğu taahhütlerden birisi olduğu için devir konusu alacağın mevcut olmasından ne anlaşılması gerektiği son derece önemlidir. Bu sebeple geçersiz, başkasına ait, muaccel, müstakbel, koşula bağlı veya eksik borç niteliğinde olan alacakların devre konu edilmesine dair temel bilgilerin başta verilmesi elzemdir. Devir işleminin garanti sorumluluğu dışındaki diğer sonuçları da aslında garanti sorumluluğu ile yoğun bir ilişki içerisindedir. Özellikle borçlunun durumunun ağırlaşmaması esası gözetildiği için devir işlemi karşısında borçluya sunulan ve borçlunun devralana karşı ileri sürebileceği savunma imkanları, çoğu zaman devredenin garanti sorumluluğuna yol açabileceğinden son derece önemlidir. Ayrıca alacağa bağlı yan hakların, devredenin alacakla ilgili belge ve bilgileri teslim etme yükümlülüğünün ve devir ile çelişkili davranmama yükümlülüğünün garanti sorumluluğu kapsamında olup olmadıkları, tartışılması gereken diğer önemli hususlardır. Birinci bölümde alacağın devri işlemi genel olarak bu çerçevede ele alınacaktır.

İkinci bölümde ise devredenin garanti sorumluluğu genel hatlarıyla ele alınacaktır. Sorumluluk hukuku ve sorumluluk ilkeleri bağlamında alacağı devredenin garanti sorumluluğu tarihsel süreciyle birlikte ele alınacak ve sorumluluğun koşulları ile hukuki nitelikleri üzerinde durulacaktır. Genel itibariyle benzer nitelikte oldukları için satıcının ayıba ve zapta karşı sorumluluğu ile devredenin garanti sorumluluğu karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Ayrıca devredenin garanti sorumluluğunu etkileyebilecek çeşitli ifa engelleri karşısında devredenin garanti sorumluluğunun bulunup bulunmadığı tek tek incelenecektir. Son olarak alacağın devrinin yapılma amacına göre çeşitli devir türlerinde garanti sorumluluğu tetkik edilecektir.

Son bölüm ise devredenin garanti sorumluluğunun hüküm ve sonuçlarına ayrılmıştır. Bu bölümde alacağın varlığından sorumluluk ile borçlunun ödeme gücünden sorumluluk kavramlarının ne anlama geldiği, bunların kapsamına hangi hallerin girdiği derinlemesine ele alınacak, bu kavramların içerisine giren haller tek tek incelenecektir. Ardından sorumluluğun sonucu olarak devreden taraftan istenebilecek tazminatın kapsamının nasıl belirleneceği ve sorumluluğun daraltılıp ortadan kaldırılması imkanları değerlendirilecektir